Widow of Turkish-Armenian journalist remains steadfast since murder

Pastor Gilbert Leonian of the Armenian Protestant Bible Church in Marseille tells the Daily News how Rakel Dink, widow of slain Armenian-Turkish journalist Hrant Dink, has coped since her husband’s murder. The pastor adds that he himself has changed since the killing, saying, ‘The seeds of peace sewn by Hrant Dink are now sprouting inside me’

A strong faith has helped the widow of slain journalist Hrant Dink endure the four years since she lost her husband, according to a French pastor close to the bereaved. He also said the murder has paradoxically worked to change his views on Turkey.

Rakel Dink, who was the wife of the murdered Turkish-Armenian journalist, delivered a powerful speech at her husband’s funeral, lamenting how “murderers are raised from babies.” “If you pay attention to the text, you see that she seeks shelter in God despite pain and sorrow. You will hear the voice of a true believer. Rakel, our dear daughter, is such a strong and faithful woman,” Pastor Gilbert Leonian of the Armenian Protestant Bible Church in Marseille recently told the Hürriyet Daily News & Economic Review.

Leonian knows Rakel Dink well, and since Hrant Dink’s murder on Jan. 19, 2007, the widow has had relations with the church in Marseille even though she remains a member of the Armenian Apostolic Church.

“Rakel is a member of our congregation, but I do not want to stress her name and talk much about it,” Leonian said, relating Rakel Dink’s story to the Daily News.

Racing to the crime scene

As soon as he received news of the murder four years ago, Leonian said he called Rakel Dink in Istanbul and that she was too overcome with grief to speak. As such, Leonian said he immediately called Pastor Krikor Ağabaloğlu, the religious leader of the Armenian Protestant Church at Gedikpaşa, in Istanbul.

“I was helpless. I wanted to be there and help Rakel,” said Leonian. “I talked to Ağabaloğlu. He was on his way to the murder scene. I warned him to be careful because [a year before] Priest Andreas Santaro was murdered in Trabzon. Missionaries were facing danger. Krikor insisted on a trip to the crime scene. He said: ‘I, as a religious leader, am not in a place to think of myself. I have to be with Rakel.’ I understood him very well. If I were him, I would’ve done the same thing.”

‘Hrant showing the way’

“Rakel’s pain is naturally deeper than ours,” said Leonian. “But our son Hrant left a tremendous gap inside us which is impossible to fill. I don’t think anyone from now on will continue as courageously as he did. His heart was pounding for friendship and peace. Hrant was removing prejudices.”

Having lost a big part of his family during the 1915 events in eastern Anatolia, Leonian said he had had many prejudices against Turkey, much like many others in France’s large Armenian diaspora.

Leonian said he was forced to push his prejudices aside on his first visit to Turkey in 1999 as he rushed to help victims of the Aug. 17 Marmara earthquake that coincidentally occurred on the night of his arrival.

"It was my first time in Turkey and with Turkish people. Then, the Dink murder took place. Pain surfaced again. In the name of friendship, however, Hrant has left something beautiful and I, as a man of religion, decided to claim this heritage and now walk on his path,” Leonian said.

The pastor also said he attended a conference with a high-ranking figure from Turkey’s Religious Affairs Directorate – whose name he chose to withhold for privacy reasons – and added that they prayed together at a Paris church for the Turkish and Armenian peoples.

“The seeds of peace sewn by Hrant are sprouting now. I hope they will sprout in all of us,” he said.

Rakel meets Hrant

Rakel Dink is a member of one of Turkey’s largest Armenian clans, the Varto, also known as Vartan, of Southeast Anatolia. Born in the present-day province of Şırnak, Rakel Dink and several other children from the clan were located by then-Armenian Patriarch Shinorhk Kalustyan and brought to Istanbul for an education because there was no Armenian church or school in the region.

Pastor Hrant Küçükgüzelyan, the religious leader of the Armenian Protestant Church in Gedikpaşa, Istanbul, was also instrumental in the children’s education, transforming the basement of his church into an orphanage before opening a summer camp in the Tuzla district on the Asian side of the city for his charges.

Rakel Dink was also taken under Küçükgüzelyan’s wing, resulting in her Protestant upbringing. While at the Tuzla camp, she met and fell in love with Hrant Dink.

VERCİHAN ZİFLİOĞLU
MARSEILLE - Hürriyet Daily News

Personal Statement on Kamp Armen, by Garabet Orunöz (Turkey)

Deaf Friends,


Kamp Armen was our ATLANTIS which We had built with our own, very hands. I won’t say much... I was sent to Kamp Armen, because I was orphaned. My prayers are for Sara. Makasçi who sent me there, for Hrant Küçükgüzelyan who was our constitutive principal and for Hrant Dink who had been struggling against the camp’s seizure, May God bless them all!
Kamp Armen was the name of our childhood house. I had learned ‘the art of living’ in there. I had never seen my mother, but was never deprived of love. I had never felt that it was necessary to hide away the tears.
In Kamp Armen, I had learned not only to share, but also to jealous... the glory of success and to concede defeat; to come to terms... the value of having few, and that sometimes, too many is weary.
I got bored sometimes. I had tried to escape for a couple of rimes. I was caught. I got the bashing.

I was surrounded with nature, with our animals. We had a horse, a dog. We even had a couple of monkeys: cows, sheep, goats, turkeys, gooses, ducks, chickens, bees... I had learned how to take care of these animals; how to inoculate a tree and get three different fruits from the same branch in there.
I had learned the smell of the earth after rain in Kamp Armen. . . to look for the mushrooms, which I wiped on my trousers, in its garden; in the garden where I had also found my orphan sister afterwards.
I had learned how to light a fire in cold winter nights; to dream about my future in hot summer days, and not to lie under my circumstances in Kamp Armen.
I had learned not to let anyone to judge me when I am right and not to judge anybody for his/her rights; but to listen, but also to question... to resist for my rights and to standd still when I know I am right in Kamp Armen. I had learned to have a simple way of life; to say yes, and to say no; to say I want to and to say I don’t want to in Kamp Armen.
I had learned to finish school season with one outfit; to be clean, to appreciate kinship, teach it to the one who does not...
I had also learned in there to speak in short; that everything has an end, including the life itself.
I had learned that one has three rights to ask for (and I saved them for the end):
One, to respect hard work; two, to say ‘I love you’ and finally; three, to lose... I had learned them all, in Kamp Armen.


Garabet Orunöz

Three Armenian Evangelicals from Turkey defending the Armenian Genocide!

Hrant Dink believed in speaking the truth and he paid the price. Rev. Krikor AghabalOghlu believed in telling the Turkish community the truth about the Armenian Genocide, and he was imprisoned and receives threats on his life to this day. Yet, he continues to preach. Hrant Guzelian believed in his vision to bring all the Armenian orphans and children from Eastern Turkey to Istanbul and teach them Armenian. There was an attempt to kill him, but he survived and he was later imprisoned, only to leave to France by force.

Each of them were given the opportunity to leave Turkey, and Rev. Krikor AghabalOghlu still receives invitations to leave his birthplace, where the Armenian Evangelical Church was born, but he refuses to leave and decides to stay.

No... they are not the heroes of the 1915. These are our heroes today!

Would you do the same? Would you talk about injustice even if your own safety and security is at stake? Most of the time we are afraid to even write...

Hrant GuzelianHrant DinkRev. Krikor AghabalOghlu
Hrant Guzelian, Hrant Dink, and Rev. Krikor AghabalOghlu

Vartanantz Day was different this year in the Armenian Evangelical Marash Church

Thursday, Feb. 22, it was Vartanantz. This year it was different, the pews of the Armenian Evangelical Marash Church were full and people were standing at the door. It wasn't an ordinary Vartanatz Day, during which the same speech would be recited with the hope that a courageous "Vartan" would come forth and lead the Armenians. This year it was different, because this time a courageous "Vartan", Hrant Dink, was remembered. This year it was different, because the speaker was the living martyr, Mrs. Rakel Dink. It was different, because you could feel the anguish, the pain, the emotional turmoil in her speech. No, it wasn't a distant Vartanantz Day, it was Rakel Dink, the wife of the late Hrant Dink, who was martyred in front of his office.
It was different, because Rakel Dink lived her Christian faith boldly, and she shared with us how she went through the temptation and how she kept her faith in Christ Jesus our Lord.

Raffi Chilingirian



























Rakel Dink's Speech Given in Armenian Evangelical Marash Church


Here, you can find the full speech of Mrs. Rakel Dink, the wife of the late Armenian martyred writer and journalist, Mr. Hrant Dink. Mrs. Rakel Dink gave her speech in Armenian, in the Armenian Evangelical Marash Church, in Bourj Hammoud, Lebanon.



You can also listen to Mrs. Dink's speech and testimony by clicking on the following link: http://www.divshare.com/flash/playlist?myId=6690852-ae1

CHANAGHPOUYR Team

Տիկին Ռաքէլ Տինք

Տիկին Ռաքէլ Տինք այրին է անարգօրէն ահաբեկուած Հրանդ Տինքի: Ան ծնած է Սիլոփիի Հայկական Վարդօ գերդաստանի բազմազաւակ մէկ ընտանիքին մէջ: Հայրը՝ Սիյամենտ Եաղպասան, Վարդօ գերդաստանի աւագը, մէկ շառաւիղն է հայկական արեւէլեան նահանգներէն տարագրուած իր ընտանիքին, որ եկած եւ բնակութիւն հաստատած է Սիլոփի, Ճուտի լերան ստորոտը: Մայրը՝ Տելալ, կը մահանայ շատ կանուխ, երբ Ռաքէլ ութ տարեկան էր:

Թէեւ կորսնցուցած էին իրենց լեզուն, Վարդոյի Հայերը կը պահէին իրենց Հայ Քրիստոնէայ ըլլալու գիտակցութիւնը: Սիլոփիի այլ մանուկներու եւ իր երկու եղբայրներուն հետ՝ փոքրիկ Ռաքէլ կը ղրկուի Հրանդ Կիւզէլեանի վարած Պատանեկան Տունը. իր առաջին կայանը կ՛ըլլայ Թուզլայի ՔԱՄԲ ԱՐՄԷՆ-ը-, որ եկող մանուկները կը դիմաւորէր «Արմէնակներ եւ Արմէնուհիներ, Բարի Եկաք Քամբ Արմէն» գրութիւնը ճակատնոցի վերածած: Հոն եւ Պոլսոյ Պատանեկան կրթարանէն ետք՝ կանոնաւոր դպրոցը կ՛արգիլուի իրեն. իսկ ինք կը շարունակէ ուսանիլ մասնաւոր դասերու հետեւելով:

1976-ին ան կ՛ամուսնանայ Հրանդ Տինքի հետ, որուն ծանօթացած էր Թուզլայի Քամբ Արմէնին մէջ. հոն ալ կը կատարուի իրենց պսակադրութիւնը, յաղթահարելէ ետք կարգ մը ընտանեկան արգելքներ: Անոնք կ՛օրհնուին երեք զաւակներով՝ Պայծառ-Տելալ, Արարատ եւ Սերա. նաեւ Աստուած կ՛օրհնէ զիրենք երկու թոռնուհիներով՝ Նորա եւ Նարէ Տինք:

Տիկին Ռաքէլ ոչ միայն կողակից, այլ նաեւ բաժնեկից եղաւ իր ամուսնոյն, իր «Ջութակ»ին՝ Հրանդին, անոր տարած պայքարին եւ ջանքին մէջ: Քամբ Արմէնի հոգը եւ գրաւման դատերը, Եկեղեցիին եւ դպրոցին բնականոն կեանքին դիմաց խոչընդոտները, եւ վերջապէս՝ «Ակոս» թերթով աւելի ծանօթ՝ մարդկային իրաւունքներու, ան Ցեղասպանութեան ճանաչման անոր ոդիսականը, ան վերցուց իր «Ջութակ»ին հետ, մինչեւ անոր նահատակութիւնը: Տիկին Ռաքէլին նպատակը եղած է ըլլալ բարի անձ մը, առաքինի կողակից, մայր եւ մամիկ, ըստ իր վկայութեան՝ «այնպէս ինչպէս Յիսուս կ՛ուզէ որ ըլլամ:»

ՌԱՔԵԼ ՏԻՆՔ ՀԱՒԱՏՔԻՆ ԶՕՐՈՒԹԻՒՆԸ ԱՊՐԱԾ ՀԱՅՈՒՀԻՆ

Երկու տարի առաջ (2007 յունուար 19) Պոլսոյ մէջ թուրք ոճրագործ ստահակի մը կողմէ սպաննուած նահատակ Հրանդ Տինքի այրիին՝ Ռաքել Տինքի անունը լսուեցաւ Թուրքիոյ եւ միջազգային լրատուական միջոցներով: Հետաքրքրութեամբ հետեւած էինք Հրանդ Տինքի սպանութեան ծալքերը բացայայտող տեղեկութիւններուն, նաեւ՝ Ռաքել Տինքի ցուցաբերած կեցուածքին, արտայայտած միտքերուն, իր նահատակ ամուսնոյն յիշատակը յաւերժացնելու դիտաւորութեամբ զարգացող անցուդարձերուն:

Ռաքել Տինքը մօտէն տեսնելու եւ ծանօթանալու առիթ մը եղաւ Մերձաւոր Արեւելքի հայ աւետարանական միութեան նախաձեռնութեամբ կազմակերպուած հանդիպումը, Վարդանանց դիւցազնամարտի ոգեկոչման պաշտամունքին, հինգշաբթի, 19 փետրուար 2009-ին, Նոր Մարաշի հայ աւետարանական եկեղեցւոյ մէջ:

Վարդանանց նահատակութեան եւ քաջութեան նուիրուած պաշտամունքը կատարուեցաւ աղօթքով, հոգեւոր երգերով եւ բանախօսութեամբ, զոր ներկայացուցին Մերձաւոր Արեւելքի հայ աւետ. միութեան նախագահ վեր. Մկրտիչ Գարակէօզեան եւ Հայկազեան համալսարանի տնօրէն վեր. Փոլ Հայտոսթեան: Օրուան յատուկ պաշտամունքին պատգամաբերը՝ տիկին Ռաքել Տինք հրաւիրուեցաւ ներկայացնելու իր պատգամը, որուն հիմնական թեման եղաւ Հրանդ Տինքի սպանութենէն ստացուած իր զգացումները՝ ծանր ու ցաւագին փորձառութեան մը լոյսին տակ:

Յուզումով ու հետաքրքրութեամբ հետեւեցանք իր խօսքերուն, զգացինք տպաւորութիւն մը, զոր մէկ բառով ամփոփելով՝ կրնանք հաստատել. Ռաքել Տինք հաւատքի զօրութեամբ կազմաւորուած քաջ հայուհին...

Եկեղեցւոյ մէջ ներկայ եղած հոծ թիւով ունկնդիրները միայն հիացան ու զարմացան այս խիզախ կնոջ արտայայտած զգացումներուն, միտքերուն, չարին ու բարիին սահմանումներուն, իր կեանքին ամէնէն ճգնաժամային պահուն իր հոգեմտաւոր անդրադարձումներուն, իր դասը քաղած ու սորված ըլլալով միայն Սուրբ Գրային ընթերցումներէն, Նոր Կտակարանէն, հասնելով մինչեւ Յայտնութիւն Յովհաննու բաժինին, ուրկէ ստացած է իր հոգեկան զօրութիւնը՝ հիմնուելով այն սուրբ պատգամին, թէ Աստուծոյ զօրութիւնը կը յայտնուի տկարութեան ենթակայ ըլլալու դժուար պահուն: Այսպիսի հոգեկան ցնցումներու պարագային մարդուն հողեղէն կառոյցը կրնայ ենթարկուիլ մինչեւ իսկ ֆիզիքական-մտային խախտումներու:

Երանի թէ մեր կիները ունենային նման կեցուածք, զարհուրելի ժամերուն: Վարդանանց զօրքին նահատակութեան ոգեկոչման առիթը մեզի յիշեցուց «Տիկնայք փափկասունք Հայոց աշխարհ»ին թելադրական օրինակը, թէ իրենց նահատակ ամուսիններուն փոխարէն հայ իշխանազուն տիկնայք ստանձնեցին իրենց զաւակներուն դաստիարակութիւնը, հրաժարեցան ճոխ կեանքի ապրելաձեւէն՝ շարունակելով հայակերտումի վսեմ գործը:

Թուրքիոյ հայատեաց վարչակարգին մէջ, որուն հովանաւորութեամբ անմեղներու սպանդը կը շարունակուի, քրիստոնէութեան սկզբունքներով իր ու իր ընտանիքին կեանքը գեղեցկացնող Ռաքել թողուց այն տպաւորութիւնը, որ ինք հաւատացեալ հայուհի մըն է, քրիստոնէութեամբ սնած, «Մահ իմացեալ անմահութիւն» է հաւատամքին հետեւող:

Մօտ 40 վայրկեան տեւողութեամբ իր կենսափորձէն դրուագներ պատմելով, չմոռնալով նաեւ այն տեղեկութիւնները՝ մամուլէն քաղուած, թէ անցնող «25 տարիներու ընթացքին 17 հազար ոճիր գործուած է Թուրքիոյ մէջ, բոլորն ալ՝ 14-16 տարեկան պատանիներուն ձեռքով»...

Քրիստոնէութեան փիլիսոփայութեան, անոր պատուիրած ՍԻՐՈՅ, արդարութեան, սկզբունքներուն հաւատացող այս հայուհին կը հետապնդէ պաշտպանութիւնը՝ իրաւունքին եւ կը շարունակէ բարձր պահել իր «քառասուն տարուան» ընկերոջ՝ Հրանդ Տինքի յիշատակը, որ արդէն միջազգային ընկերութեան եւ արդարութեան հետապնդումը դարձած է:

Թէեւ առիթը տխուր էր՝ իբրեւ նահատակուած ամուսինի մը յիշատակը արտայայտող, բայց պաշտամունքին ներկայ եղողները հիացումով դուրս եկան եկեղեցիէն՝ ճանչցած ըլլալով Ռաքել Տինք քաջ հայուհին:

ՇԱՀԱՆԴՈՒԽՏ

Քաղուած՝ Ազդակէն

ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹԻՒՆ

Մերձաւոր Արեւելքի Հայ աւետարանական եկեղեցիներու միութեան յատուկ հրաւէրով, չորեքշաբթի, 18 փետրուար 2009-ին, Պէյրութ ժամանեց հայ ազգի նորօրեայ պայքարի հերոս եւ նահատակ Հրանդ Տինքի այրին՝ Ռաքել Տինք։

Նոր Մարաշի Հայ աւետարանական եկեղեցւոյ մէջ, հինգշաբթի, 19 փետրուար 2009-ին, Վարդանանց տօնին նուիրուած պաշտամունքին իբրեւ պատգամաբեր, Ռաքել Տինք բազմահարիւր ներկաներուն փոխանցեց իր վկայութիւնը։ Ան պարզ եւ անկեղծ բառերով նկարագրեց իր ապրած դժնդակ կեանքի փորձառութիւնը, քառասուն տարի Հրանդ Տինքի կողքին ապրելով նախ իբրեւ ընկեր՝ որբանոցին մէջ, ապա՝ ամուսին եւ գաղափարի ընկեր։

Ռաքել Տինք շեշտեց այն իրողութիւնը, որ իրենց պայքարին մէջ գլխաւոր նեցուկը հանդիսացած է Տէր Աստուած, որուն կ՚ապաւինի մինչեւ այսօր։

Իր եռօրեայ կեցութեան ընթացքին Ռաքել Տինք այցելեց Արամ Ա. վեհափառին, Ներսէս-Պետրոս ԺԹ. պատրիարքին, վեր. Մկրտիչ Գարակէօզեանին, հանդիպում ունեցաւ հայ մամուլի, լիբանանահայ կնոջական միութիւններու ներկայացուցիչներու հետ, այցելեց Այնճար, Պիքֆայայի Մեծ եղեռնի յուշարձանը, հանդիպեցաւ Հայ աւետարանական վարժարաններու բարձր կարգի աշակերտութեան հետ, տեսակցութիւն ունեցաւ Հայկազեան համալսարանի նախագահութեան, դասախօսներու եւ պաշտօնէութեան հետ։

Իր բոլոր այցելութիւններուն եւ տեսակցութիւններուն ընթացքին Ռաքել Տինք խօսեցաւ Թուրքիոյ մէջ ոտնահարուած մարդկային իրաւունքներուն եւ այս կապակցութեամբ հիմնուած Հրանդ Տինքի անուան հիմնարկի գործունէութեանց մասին։

Ռաքել Տինք Լիբանան իր այցելութեան ընթացքին խորապէս տպաւորեց հայ գաղութը եւ իր թախծոտ ու մեղմ ժպիտով գրաւեց բոլորին սիրտերը։

Փառք կու տանք Աստուծոյ այս հոգեպարար հանդիպումին համար։

ՄԱՀԱԵ ՄԻՈՒԹԵԱՆ
ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆ

Պէյրութ, 20 փետրուար 2009